Alergeddau

Gall unrhyw nifer o ffactorau achosi alergeddau – mae cynhyrchion naturiol yr un mor debygol o achosi adweithiau â rhai artiffisial.

Achosion mwyaf cyffredin alergeddau yw:

• Paill coed/glaswellt (Clwy'r gwair)
• Gwiddon llwch
• Anifeiliaid
• Bwyd
• Pigiadau pryfed
• Meddyginiaethau
• Llwydni
• Defnydd glanhau'r cartref

Symptomau Alergedd

Er bod symptomau alergedd yn annymunol, anaml y byddant yn ddifrifol, ac nid ydynt yn peri gormod o ofid. Fodd bynnag, mae rhai adweithiau'n ddifrifol ac mae gofyn sylw meddygol arnynt ar unwaith (gweler isod).

Symptomau mwyaf cyffredin alergeddau yw:

• Tisian neu drwyn coslyd/diferol/llawn
• Llygaid dyfrllyd, coch, coslyd
• Brech goch goslyd, chwyddedig
• Croen sych, coch neu wedi cracio
• Gwefusau, tafod neu wyneb wedi chwyddo – Cofiwch y gall y rhain fod yn symptomau cynnar o adwaith difrifol

Adwaith Alergaidd Difrifol (Anaffylacsis)

Mewn achosion prin iawn, gall alergedd fod yn ddifrifol a gall arwain at anaffylacsis a/neu sioc anaffylactig, sy'n gallu bygwth bywyd. Mae hyn yn effeithio ar y corff cyfan ac yn digwydd o fewn munudau i'r cysylltiad.

Mae'r symptomau'n cynnwys:

• Chwyddo'r gwddf a'r geg
• Anhawster yn anadlu
• Penysgafnder
• Dryswch
• Ymgwympo a cholli ymwybyddiaeth

Sut mae lleihau effeithiau alergeddau gymaint â phosibl

• Weithiau, efallai na fydd yn bosibl nodi beth sy'n achosi alergedd, ond os gallwch enwi'r hyn sy'n achosi'r alergedd, gallai'r cyngor canlynol fod o gymorth: 
• Osgoi cyswllt ag alergenau os oes modd
• Gofyn am fanylion cynnwys bwyd cywir os oes alergeddau bwyd arnoch
• Cymryd gwrth-histaminau ar adegau pan fyddwch yn debygol o gael adwaith 
• Efallai bydd gofyn i gleifion sydd ag alergeddau difrifol gario ‘Epi-pen’ – byddant yn cael hwn ar bresgripsiwn gan arbenigwr a bydd hyfforddiant yn cael ei roi ar sut i'w ddefnyddio

Sylw gan Feddyg Teulu/Ymarferwr Clinigol

Pwyntiau Allweddol

• Nid yw'r rhan fwyaf o alergeddau'n ddifrifol ond pe byddech yn datblygu adwaith difrifol byddai angen ichi gael cymorth meddygol ar unwaith
• Os oes mân alergedd arnoch, gallwch fynd i'ch Fferyllfa leol, lle cewch gyngor am achosion posibl a'r driniaeth sy'n ofynnol 
• Os oes gennych alergedd i widdon llwch, gallai glanhau'n rheolaidd â sugnydd llwch helpu
• Gall meddyginiaeth achosi symptomau alergedd, yn enwedig pan fydd yn newydd. Gallwch siarad â'ch Fferyllydd a fydd yn gallu helpu
• Efallai bydd cael anifeiliaid anwes yn cynyddu risg alergedd, yn enwedig os ydych yn sensitif iddynt neu'r alergenau y gallent fod yn eu cario

Mae rhagor o wybodaeth ar gael ar wefan y GIG