Poen Cefn

Mae poen cefn yn gyffredin iawn, gan effeithio ar y rhan fwyaf o bobl ar ryw adeg yn eu bywydau. Mae llawer o bethau'n achosi poen cefn, gan gynnwys osgo, beichiogrwydd, pwysau a thrawma.

Mae rhagor o wybodaeth ar gael ar wefan y GIG.

Mathau o boen cefn

Poen cefn amhenodol/mecanyddol – yn aml heb unrhyw achos penodol neu boen yn y meinweoedd meddal o gwmpas yr asgwrn cefn

• Mae'r math hwn o boen yn tueddu i wella neu waethygu gan ddibynnu ar eich ystum.
• Mae'n nodweddiadol waeth wrth symud – ond mae angen ichi ddal i symud neu gall hwn wneud y sefyllfa'n waeth.
• Mae'n gallu datblygu'n sydyn neu'n raddol.
• Gellir ei achosi drwy godi rhywbeth yn lletchwith, osgo gwael ac weithiau heb unrhyw achos amlwg.
• Bydd symptomau fel arfer yn dechrau gwella ar ôl ychydig wythnosau.
  
  Mae rhagor o wybodaeth ar gael ar wefan y GIG.

Disg Llac – sef disg o gartilag yn yr asgwrn cefn sy'n pwyso ar nerf 

• Gall hyn achosi poen, fferdod neu ferwino neu weithiau gwendid mewn rhan arall o'r corff - y coesau neu'r breichiau fel arfer. 
  
  Mae rhagor o wybodaeth ar gael ar wefan y GIG.

Seiatica – llid ar y nerf sy'n rhedeg o waelod y cefn i'r traed

• Gall hyn achosi poen, fferdod, merwino ac weithiau gwendid yn y ffolennau, y coesau a'r traed.
  
  Mae rhagor o wybodaeth ar gael ar wefan y GIG.

Anaf Atchwipio – a achosir gan drawiad sydyn fel damwain car

• Gall hwn achosi dolur a phoenau yn y gwddf a'r cefn.
• Bydd symptomau fel arfer yn dechrau gwella ymhen ychydig wythnosau i fisoedd.
  
  Mae rhagor o wybodaeth ar gael ar wefan y GIG.

Fferdod ysgwydd – poen ac anystwythder yn yr ysgwydd

• Yn nodweddiadol, bydd gennych boen yn eich ysgwydd yn ystod y ddeufis i naw mis cyntaf, cyn datblygu anystwythder cynyddol yn y cymal.
• Mae symptomau fel arfer yn gwaethygu dros gyfnod o fisoedd.
• Efallai bydd gwelliant yn y symptomau ond gall hyn gymryd nifer o flynyddoedd.
  
  Mae rhagor o wybodaeth ar gael ar wefan y GIG.

Sbondylitis Asiol - cyflwr tymor hir sy'n achosi llid yn yr asgwrn cefn yn ogystal ag ardaloedd eraill o'r corff

• Mae symptomau fel arfer yn cynnwys poen cefn ac anystwythder.
• Gall pobl hefyd ddioddef o flinder eithafol yn ogystal â phoen a chwyddo mewn rhannau eraill o'r corff.
• Mae symptomau'n tueddu i ddatblygu'n raddol, ac efallai byddant yn mynd a dod dros amser.
• Mae symptomau rhai pobl yn gwella ag amser, ond efallai bydd eraill yn sylwi ar ddirywiad cyffredinol
  
  Mae rhagor o wybodaeth ar gael ar wefan y GIG.

Triniaethau ar gyfer Poen Cefn

Pryd bynnag y bo modd, dylech wneud y pethau canlynol:

• cadw mor weithgar â phosibl – bydd hyn yn eich helpu i wella'n gyflymach
• gosod clytiau poeth ac oer ar ardal y boen
• defnyddio triniaeth lleddfu poen dros y cownter i helpu i leddfu'ch symptomau.

Gall eich Fferyllydd roi gwybod i chi am driniaeth dros y cownter i leddfu poen. 

Sylw gan Feddyg Teulu/Ymarferwr Clinigol

Pwyntiau allweddol

• Os yw eich poen cefn yno o hyd, ond yn gwella, yn aml ni fydd angen ichi weld y meddyg. 
• Mae llawer o bethau'n achosi poen cefn, ac weithiau nid yw'r achos yn hysbys. 
• Mae defnyddio meddyginiaeth lleddfu poen yn ei gwneud yn haws byw gyda phoen cefn.