Neidio i'r prif gynnwy

Tybaco

Sigarét wedi ei thanio gyda mwg

Ysmygu yw prif achos clefydau y gellir eu hatal a marwolaethau cynnar yng Nghymru o hyd.

Er bod cyfraddau smygu wedi gostwng dros y blynyddoedd diwethaf, mae 13% o'r boblogaeth yng Nghaerdydd a'r Fro yn smygu tybaco. Mae hyn yn llawer uwch yn rhai o'n cymunedau mwy difreintiedig.

Mae smygu’n parhau i fod y prif achos o salwch y gellir ei osgoi a marwolaeth gynnar yng Nghymru. Mae pob sigarét yn cynnwys dros 4000 o gemegau gwenwynig sy'n cynyddu'r risg o glefyd y galon, ystod eang o ganserau, salwch anadlol fel Anhwylder Rhwystrol Cronig yr Ysgyfaint (COPD) a llawer mwy o broblemau iechyd gan gynnwys colli golwg, dementia a phwysedd gwaed uchel.

Mae smygu hefyd yn effeithio ar iechyd meddwl a lles. Mae llawer o smygwyr yn meddwl bod smygu yn eu helpu i ymdopi â straen, mae'r teimlad cychwynnol o ymlacio yn pylu'n fuan ac mae smygwyr yn dechrau teimlo'n bryderus ac yn llawn straen wrth iddynt ddyheu am eu sigarét nesaf.

Mae smygu hefyd yn effeithio ar bobl nad ydynt yn smygu. Pan fydd rhywun yn smygu sigarét mae'r rhan fwyaf o'r mwg yn mynd i'r awyr o'u cwmpas. Gall y mwg ail-law hwn achosi problemau iechyd difrifol i'r bobl sy'n ei anadlu i mewn. Mae'n arbennig o niweidiol i fabanod a phlant gan gynyddu'r risg o syndrom marwolaeth sydyn babanod (SIDS), asthma, problemau clyw a chanserau.

Y newyddion da yw nad yw hi byth yn rhy hwyr i roi'r gorau iddi. Mae cymorth am ddim gan y GIG ar gael i helpu pobl i roi'r gorau iddi a gwella eu hiechyd, amddiffyn y bobl o'u cwmpas ac arbed arian.

Mae lleihau cyfraddau smygu yn flaenoriaeth allweddol i Dîm Iechyd y Cyhoedd Caerdydd a'r Fro. Mae 'Cymru Ddi-fwg: Strategaeth hirdymor Cymru ar gyfer rheoli tybaco’ gan Lywodraeth Cymru wedi gosod targed uchelgeisiol i wneud Cymru yn ddi-fwg erbyn 2030. Mae hyn yn golygu y bydd 5% neu lai o'r boblogaeth yn smygwyr. 

Mae Rheoli Tibaco yn weithred flaenoriaeth i Fwrdd Iechyd Prifysgol Caerdydd a'r Fro ac nod ein gwaith rheoli tybaco yw cyflawni Caerdydd a'r Fro ddi-fwg. Rydym yn cydweithio â chydweithwyr a phartneriaid ar draws y Bwrdd Iechyd, Awdurdodau Lleol, addysg, y trydydd sector a grwpiau cymunedol. Mae ein gwaith wedi'i rannu'n 3 maes allweddol.

 

Rhoi'r gorau i smygu

Mae smygwyr dair gwaith yn fwy tebygol o roi'r gorau iddi gyda chymorth y GIG nag o roi'r gorau iddi ar eu pen eu hunain. Mae cymorth arbenigol ar gael gan Helpa Fi i Stopio, gwasanaeth rhoi'r gorau i smygu'r GIG yng Nghymru.

Ni waeth pa mor hir y mae rhywun wedi smygu, nid yw hi byth yn rhy hwyr i roi'r gorau iddi. Oeddech chi'n gwybod bod manteision iechyd rhoi'r gorau i smygu yn dechrau ar ôl dim ond ugain munud. Dysgwch fwy yma:

https://www.helpmequit.wales/quit-for-your-health/

Yn ogystal â gwella iechyd, gall rhoi'r gorau i smygu helpu pobl i arbed arian hefyd.  Darganfyddwch faint y gallech ei arbed trwy ddefnyddio cyfrifiannell arbedion HMQ:

https://www.helpmequit.wales/quit-for-your-finances/ 

Helpa Fi i Stopio

Mae miloedd o bobl yng Nghymru yn rhoi'r gorau iddi bob blwyddyn gyda chymorth arbenigol am ddim gan y GIG gan Helpa Fi i Stopio.  Mae gan Gaerdydd a'r Fro dîm arbenigol o ymarferwyr rhoi'r gorau i smygu sy'n darparu cefnogaeth mewn grwpiau neu un i un.  Mae gan gleientiaid ddewis o sesiynau dros y ffôn neu wyneb yn wyneb mewn lleoliadau cymunedol ar draws ardal y Bwrdd Iechyd. 

Mae Helpa Fi i Stopio yn cynnig:

  • Cymorth cyfrinachol, am ddim, heb farnu gan arbenigwr rhoi'r gorau i smygu cyfeillgar.
  • Cymorth ymddygiadol i helpu smygwyr i adnabod sbardunau a rheoli chwantau.
  • Sesiynau wythnosol wedi'u teilwra i ddiwallu anghenion y cleient.
  • Mynediad at Therapi Disodli Nicotin (NRT) am ddim a meddyginiaeth rhoi'r gorau i smygu ar bresgripsiwn.
  • Apwyntiadau wythnosol a Monitro Carbon Monocsid i fonitro cynnydd.

Clywch gan Nabil, Eloise a Ryan, tri o'n rhai sydd wedi rhoi'r gorau i smygu'n llwyddiannus gyda HMQ:

https://youtu.be/I6nbnVf1OCE?si=dfMRJIcvQNyCZwO3

I gael rhagor o wybodaeth am Helpa Fi i Stopio, y dewisiadau sydd ar gael i helpu smygwyr i ddod yn ddi-fwg, straeon llwyddiant a chwestiynau cyffredin ewch i Helpa Fi i Stopio, neu ffoniwch 0800 085 2219 neu anfonwch neges destun HMQ i 80818 i gael cymorth i roi'r gorau iddi.

Am ragor o wybodaeth am ein Tîm Helpa Fi i Stopio lleol a’r clinigau a gynigir yng Nghaerdydd a’r Fro cysylltwch â: Deb.Parsons@wales.nhs.uk

 

Helpa Fi i Stopio - Mamolaeth

Mae beichiogrwydd yn amser gwych i roi'r gorau i smygu.  Yng Nghaerdydd a'r Fro, mae Cynghorydd Mamolaeth Arbenigol ar gyfer Rhoi'r Gorau i Smygu yn cefnogi pobl feichiog ac unrhyw un yn eu cartref i roi'r gorau iddi.

Os yw rhywun yn feichiog ac yn smygwr, y peth pwysicaf y gallant ei wneud i wella eu hiechyd ac amddiffyn eu babi yw rhoi'r gorau iddi. Mae smygu yn cynyddu'r risg o gamesgoriad, marw-enedigaeth, pwysau geni isel a syndrom marwolaeth sydyn babanod (SIDS).

Mae pob smygwr beichiog yng Nghaerdydd a Bro Morgannwg yn cael eu hatgyfeirio at ein cynghorydd arbenigol ar gyfer:

  • Cymorth, gwybodaeth ac arweiniad heb farn.
  • Mynediad at therapi disodli nicotin AM DDIM.
  • Cymorth un i un dros y ffôn neu wyneb yn wyneb.
  • Cymorth a gwybodaeth i unrhyw un arall sy'n smygu yn y cartref.

I gael rhagor o wybodaeth, cysylltwch â: Allen.JoshyJohn@wales.nhs.uk

Helpa Fi i Stopio yn yr Ysbyty - Gwasanaeth rhoi’r gorau i smygu yn yr ysbyty

Mae gwasanaeth yr ysbyty yn cefnogi cleifion, aelodau o'u teuluoedd a staff i roi'r gorau i smygu. Mae'r gwasanaeth hwn, sydd wedi'i leoli yn yr ysbyty, yn cynnig cymorth ymddygiadol dwys hirdymor un i un.

I gael gwybod mwy neu i wneud apwyntiad, cysylltwch â:

 

Atal

Gwasanaeth Addysg ac Atal Smygu a Thybaco

Mae aros yn ddi-fwg yn un o'r pethau gorau y gallwn ni ei wneud er lles ein hiechyd, ein hamgylchedd a'n harian.

Mae gan Dîm Iechyd y Cyhoedd Caerdydd a'r Fro Wasanaeth Addysg ac Atal Smygu a Thybaco i gefnogi plant a phobl ifanc i wneud dewisiadau gwybodus am smygu a fepio, gan roi’r wybodaeth a'r sgiliau sydd eu hangen arnynt i fyw bywydau iachach.

Sut Rydym yn Cefnogi Pobl Ifanc

Mae ein gwasanaeth yn gweithio'n agos gydag ysgolion, lleoliadau ieuenctid, a gweithwyr proffesiynol i greu amgylcheddau lle gall pobl ifanc wneud dewisiadau cadarnhaol. Mae hyn yn cynnwys:

  • Cefnogi’r gwaith o ddatblygu dulliau ysgol gyfan o aros yn ddi-fwg, gan gynnwys polisïau ac addysg.
  • Cyflwyno sesiynau rhyngweithiol ar smygu, fepio, pwysau gan gymheiriaid, a chael mynediad at wasanaethau cymorth.
  • Hyfforddi gweithwyr proffesiynol i sicrhau bod ganddyn nhw wybodaeth gywir a chyfredol am dybaco a fepio.
  • Datblygu a chyfeirio at adnoddau i gefnogi addysgwyr a gweithwyr ieuenctid.
  • Cynnal y cynllun Gatiau Di-fwg ar gyfer ysgolion cynradd a lleoliadau cyn-ysgol yng Nghaerdydd a'r Fro.
  • Hyrwyddo negeseuon di-fwg mewn digwyddiadau ieuenctid a chymunedol.
  • Gweithio gyda phartneriaid i leihau'r niwed a achosir gan smygu a fepio.
  • Cynnwys pobl ifanc yn y broses o lunio sut mae addysg tybaco yn cael ei chyflwyno.

Mae Padlet wedi'i greu i gefnogi gweithwyr proffesiynol gyda chanllawiau ac adnoddau ar smygu a fepio. 

I ddysgu mwy am y gwasanaeth cysylltwch â:  Lauren Thomas, Ymarferydd Iechyd y Cyhoedd, Lauren.Thomas21@wales.nhs.uk

Mae Bwrdd Iechyd Prifysgol Caerdydd a'r Fro yn cefnogi Bil Tybaco a Fêps 2024. Mae'r bil hwn yn cyflwyno cyfres o fesurau i gyfyngu ar argaeledd ac apêl cynhyrchion tybaco a fepio, yn enwedig i bobl ifanc. Am ragor o wybodaeth, ewch i:

https://ash.wales/campaign/understanding-the-tobacco-and-vapes-bill/

Fel rhan o'n gwaith i leihau niwed tybaco, mae'r Tîm Iechyd y Cyhoedd wedi cydlynu’r gwaith o ddatblygu 'Lleihau Niwed Smygu i Blant a Phobl Ifanc: Cynllun Gweithredu ar gyfer Caerdydd a Bro Morgannwg 2022-2024' gyda sefydliadau lleol a chenedlaethol. Mae'r cynllun yn amlinellu ymrwymiadau i sut y byddwn yn gweithio tuag at gyflawni Caerdydd a'r Fro di-fwg.

 

Amgylchedd

Mae amgylchedd di-fwg yn flaenoriaeth allweddol i Lywodraeth Cymru. Mae deddfwriaeth ddi-fwg Cymru gyfan yn ei gwneud hi'n anghyfreithlon smygu ar dir ysbytai, meysydd chwarae, tir ysgolion ac mewn llety gwyliau. 

Mae ysbytai di-fwg yn helpu i amddiffyn mwy o bobl rhag mwg ail-law niweidiol (smygu goddefol), yn cefnogi pobl sy'n ceisio rhoi'r gorau iddi ac yn cadw ysbytai yn rhydd o wastraff a sbwriel sigaréts. Mae smygu ar ein safleoedd yn niweidio iechyd a diogelwch ein staff, cleifion, ymwelwyr a'r gymuned ehangach. Peidiwch â smygu yn unman ar dir ein hysbytai. Helpwch ni i gadw ein hysbytai yn iach.

Gall cleifion mewnol gael mynediad at Therapi Disodli Nicotin (NRT) i helpu i leihau chwantau a'u gwneud yn gyfforddus yn ystod eu harhosiad. Gall staff, cleifion ac ymwelwyr gael cefnogaeth i roi'r gorau i smygu gan ein tîm rhoi'r gorau i smygu mewnol, neu gan Helpa Fi i Stopio yn y gymuned.

Am ragor o wybodaeth am ein gwaith ar Reoli Tybaco, cysylltwch â:

Catherine Perry, Prif Arbenigwr Hyrwyddo Iechyd: Catherine.Perry@wales.nhs.uk

Laura Wilson, Uwch Arbenigwr Hyrwyddo Iechyd:  Laura.Wilson3@wales.nhs.uk

 

 

Dilynwch ni