Amser i Newid
Mae gan bawb iechyd meddwl, yn yr un modd ag y mae gan bawb iechyd corfforol. Gall y ddau newid trwy gydol oes ac, yn union fel ein cyrff, gall ein meddyliau fynd yn sâl.
Mae effeithiau problemau iechyd meddwl mor real â rhywbeth fel asgwrn wedi torri er gwaethaf y ffaith nad oes gennym gast plastr. Bydd problemau Iechyd Meddwl yn effeithio ar un o bob pedwar o bobl yn ystod eu bywyd.
Yn ôl Amser i Newid Cymru:
- Mae hunan-niweidio yn broblem sylweddol yng Nghymru. O ganlyniad, mae 6,000 o dderbyniadau brys i'r ysbyty bob blwyddyn.
- Mae 300 o bobl yn marw trwy hunanladdiad bob blwyddyn yng Nghymru, ac mae 150,000 yn meddwl am hunanladdiad. Mae cyfradd hunanladdiad dynion yng Nghymru yn uwch na chyfartaledd y DU.
- Yn 2010-11, derbyniwyd 11,198 o dderbyniadau i gyfleusterau iechyd meddwl yng Nghymru (ac eithrio achosion cadw man diogel).
- Erbyn 2020, bydd problemau sy'n gysylltiedig ag afiechyd meddwl yn ail i glefyd y galon fel y prif gyfrannwr at faich afiechyd byd-eang.
Er gwaethaf pa mor gyffredin yw problemau iechyd meddwl, i rai mae'n dal i fod yn bwnc tabŵ. Mae stigma o'r fath yn atal y rhai sy'n dioddef o broblemau iechyd meddwl rhag siarad amdano ac, ar ben hynny, yn achosi i eraill wahaniaethu yn eu herbyn.
Mae naw o bob 10 o bobl â phroblemau iechyd meddwl wedi profi gwahaniaethu neu stigma
Yn ôl Amser i Newid, mae llawer o bobl wedi profi gwahaniaethu yn y gweithle:
- Mae 4 o bob 10 gweithiwr yn ofni datgelu problemau iechyd meddwl i'w cyflogwr.
- Dywedodd 1 o bob 10 a ddatgelodd broblem iechyd meddwl fod cydweithwyr yn gwneud sylwadau gwawdlyd amdanynt, a nododd 1 o bob 10 fod cydweithwyr yn eu hosgoi.
- Mae pobl â phroblemau iechyd meddwl fwy na dwywaith mewn risg o golli eu swyddi o'i gymharu â'r boblogaeth yn gyffredinol.
- Byddai llai na 4 o bob 10 cyflogwr yn ystyried cyflogi person â phroblem iechyd meddwl, o'i gymharu â mwy na 6 o bob 10 a fyddai'n cyflogi person ag anabledd corfforol.
- Mae Canolfan Sainsbury (2007) wedi amcangyfrif bod diffyg effeithlonrwydd gwaith ('presenoldeb') oherwydd afiechyd meddwl yn costio £15.1 biliwn, neu £605 am bob gweithiwr yn y Deyrnas Unedig, sydd bron ddwywaith cost amcangyfrifiedig absenoldeb blynyddol o £8.4 biliwn.
- Ar unrhyw un adeg, mae un rhan o chwech o boblogaeth oedran gweithio Prydain Fawr yn profi symptomau sy'n gysylltiedig ag afiechyd meddwl, fel problemau cwsg, blinder, anniddigrwydd a phryder nad ydynt yn cwrdd â'r meini prawf ar gyfer gwneud diagnosis o anhwylder meddwl ond a all effeithio ar allu person i weithredu'n iawn. Mae gan un rhan o chwech arall o'r boblogaeth oedran gweithio symptomau sydd, yn rhinwedd eu natur, eu difrifoldeb a'u hyd, yn cwrdd â'r meini prawf diagnostig (Swyddfa Ystadegau Gwladol, 2001). Byddai'r anhwylderau meddyliol cyffredin hyn yn cael eu trin pe baent yn dod i sylw gweithiwr gofal iechyd proffesiynol. Y mwyaf cyffredin o'r anhwylderau hyn yw iselder, pryder neu gymysgedd o'r ddau.
Fel sefydliad, mae Bwrdd Iechyd Prifysgol Caerdydd a'r Fro wedi ymrwymo i ddod â'r stigma a'r gwahaniaethu sy'n gysylltiedig â phroblemau iechyd meddwl i ben
Rydym yn gweithio tuag at greu amgylchedd gwaith lle mae pawb yn teimlo eu bod yn gallu siarad am eu hiechyd meddwl. Dros yr wythnosau nesaf, byddwn yn llofnodi'r Addewid Amser i Newid Cymru, yn edrych ar bolisïau a diwylliant i sicrhau bod y gweithle'n gefnogol i bobl â phroblemau iechyd meddwl, yn cynnal ymgyrchoedd gwrth-stigma, ac yn hyrwyddo'r negeseuon yn allanol i bobl sy'n defnyddio ein gwasanaethau.
Byddwn hefyd yn chwilio am Hyrwyddwyr Amser i Newid i rannu eu profiad o broblemau iechyd meddwl a helpu eraill i ddod ymlaen a delio â'u problemau iechyd meddwl eu hunain.
Os oes gennych ddiddordeb mewn dod yn Hyrwyddwr Amser i Newid, e-bostiwch