Annog brechiad MMR wrth i achos o'r frech goch gael ei ddatgan yng Nghaerdydd

Mae Iechyd Cyhoeddus Cymru yn annog rhieni i sicrhau bod eu plant wedi cael y brechlyn MMR diweddaraf wrth iddo ymchwilio i achos o'r frech goch mewn plant ifanc yng Nghaerdydd.

Cadarnhawyd bod gan saith o blant ar draws Caerdydd y frech goch dros y chwe wythnos diwethaf. Mae Iechyd Cyhoeddus Cymru yn gweithio gyda Bwrdd Iechyd Prifysgol Caerdydd a’r Fro a Chyngor Caerdydd i sicrhau bod olrhain cysylltiadau wedi digwydd a bod cyngor priodol wedi'i roi i'r rhai a allai fod yn agored i haint.

Mae'r dos cyntaf o MMR fel arfer yn cael ei roi i fabanod pan maent yn 12 mis oed a'r ail ychydig ar ôl eu pen-blwydd yn dair oed, ond nid yw byth yn rhy hwyr i ddal i fyny ar ddosau a gollwyd. Nid oes angen i rieni plant nad ydynt wedi cyrraedd yr oedran i gael eu hail ddos wneud unrhyw beth.

Mae symptomau'r frech goch yn cynnwys brech goch neu frown nodweddiadol a allai fod yn fwy anodd ei gweld ar groen tywyllach. Mae'r frech yn dilyn twymyn, peswch, trwyn yn rhedeg, llygaid coch (llid pilen y llygad), a dylai plant sydd â'r symptomau hyn gael eu cadw gartref o'r ysgol, y feithrinfa neu leoliadau gofal plant eraill, ac i ffwrdd o bobl sy'n agored i niwed.

Mae'r frech fel arfer yn dechrau ar y pen ac yn lledaenu i lawr y corff. Os yw rhieni’n teimlo bod angen cyngor meddygol arnynt, dylent gysylltu â’u meddyg teulu neu wirio’r symptomau ar 111 GIG Cymru ar-lein. Byddwch yn ofalus i roi gwybod iddynt am y symptomau cyn mynychu unrhyw apwyntiad.

Dywedodd Sion Lingard, Ymgynghorydd Diogelu Iechyd ar gyfer Iechyd Cyhoeddus Cymru: “canfuwyd cysylltiadau rhwng y saith achos felly er nad oes tystiolaeth o drosglwyddo ehangach yn y gymuned ar hyn o bryd, mae'r frech goch yn haint heintus iawn ac rydym yn pryderu y gallai fod risg i bobl nad ydynt wedi'u hamddiffyn gan frechu. Disgwylir y bydd rhagor o achosion yn cael eu nodi dros yr wythnosau nesaf.

“Mae'r frech goch yn heintus iawn a'r unig ffordd o atal achosion yw drwy frechu. Rydym yn annog rhieni nad yw eu plant wedi cael dau ddos o MMR fel y'i cynigir i sicrhau eu bod yn siarad â'u meddygfa er mwyn trefnu'r brechlyn cyflym, diogel ac effeithiol hwn. Os nad yw plant yn ddigon hen i gael eu hail ddos, nid oes angen iddynt gael hyn yn gynharach na'r hyn a drefnwyd.”

Yn ogystal, anogir oedolion nad ydynt erioed wedi cael y frech goch na'r brechlyn MMR ac sydd mewn cysylltiad agos â phlant i sicrhau eu bod yn siarad â'u meddyg teulu am frechu.

Efallai y bydd y rhai nad ydynt wedi cael dau ddos o MMR yn cael eu tynnu'n ôl o gyswllt wyneb yn wyneb â lleoliadau agored i niwed fel ysgolion neu feithrinfeydd os nodir eu bod yn gyswllt achos o'r frech goch oherwydd y risg uchel y byddant wedi'u heintio.

Mae'r brechlyn MMR yn cael ei argymell gan Sefydliad Iechyd y Byd, Llywodraeth Cymru a GIG Cymru fel y ffordd fwyaf effeithiol a diogel o amddiffyn plant rhag y frech goch.

Mae cymhlethdodau oherwydd haint y frech goch yn gyffredin, gydag un o bob deg o blant yn gorfod cael eu derbyn i'r ysbyty oherwydd cymhlethdodau difrifol fel niwmonia a meningitis. Yn anffodus, ar gyfer pob 1000 o achosion o'r frech goch, mae o leiaf un farwolaeth oherwydd cymhlethdodau'r haint.

Mae rhagor o wybodaeth am y frech goch ar gael ar wefan Iechyd Cyhoeddus Cymru. Am fwy o frechiadau plentyndod ewch yma.