Mae Crwner yn Farnwr arbennig, a’i rôl yw darganfod pwy fu farw a sut, pryd a ble. Weithiau mae angen rhoi gwybod i’r Crwner am farwolaeth cyn y gellir rhoi’r Dystysgrif Feddygol o Achos Marwolaeth. Mae rhai o’r amgylchiadau’n cynnwys y canlynol:
- Nid yw achos y farwolaeth yn hysbys;
- Mae achos y farwolaeth yn annaturiol e.e. hunanladdiad posibl, dynladdiad, esgeulustod, damwain (gan gynnwys gwrthdrawiad traffig ar y ffordd), neu wenwyno;
- Digwyddodd y farwolaeth o fewn 24 awr i dderbyniad i’r ysbyty, yn ystod neu ar ôl llawdriniaeth neu driniaeth feddygol;
- Digwyddodd y farwolaeth yn ystod neu yn syth ar ôl cyrraedd Dalfa’r Heddlu
Bydd y Crwner yn penderfynu naill ai:
- Nad oes angen cynnal archwiliad post-mortem, ac os felly bydd yn hysbysu’r Cofrestrydd o hyn gan ddefnyddio Ffurflen A a gellir cyflwyno tystysgrif marwolaeth; neu
- Bod angen cynnal archwiliad post-mortem, ac os felly bydd yn cyfarwyddo Patholegydd (meddyg sydd wedi cael hyfforddiant helaeth) i wneud hyn.
Mae post-mortem Crwner yn rhwymedigaeth gyfreithiol ac nid oes angen caniatâd y teulu. Os oes amser i’w drefnu ymlaen llaw, gall eu meddyg eu hunain gynrychioli’r teulu yn yr archwiliad.
Ar ôl i’r post-mortem gael ei gynnal, bydd y Crwner yn penderfynu naill ai:
- Nad oes angen unrhyw gamau pellach, ac os felly byddant yn hysbysu’r Cofrestrydd o hyn, gan ddefnyddio Ffurflen B; neu
- Bod angen iddynt gynnal cwest; os felly, bydd Swyddog y Crwner yn egluro beth fydd yn digwydd nesaf.
Gwefan: Gwasanaeth Crwner Canol De Cymru
Ffôn: 01443 281101
E-bost: coroneradmin@rctcbc.gov.uk
Gwybodaeth Ddefnyddiol: Canllaw i Wasanaethau Crwner i Bobl mewn Profedigaeth (publishing.service.gov.uk)
Cwest
Elusen sy’n cynnig cyngor am ddim i bobl sydd wedi cael profedigaeth oherwydd marwolaeth yng ngofal y wladwriaeth (fel cadw neu gadw)
Gwefan: www.inquest.org.uk
Ffôn: 020 7263 111 (pwyswch opsiwn 1)
Gwasanaeth Cymorth Llys y Crwner
Cymorth emosiynol ac ymarferol i deuluoedd mewn profedigaeth ac eraill sy'n mynychu Cwestau
Gwefan: Hafan - Gwasanaeth Cymorth Llysoedd Crwneriaid
Ffôn: 0300 111 2141
E-bost: info@ccsupport.org.uk