Mae blynyddoedd yr arddegau yn gyfnod o brofiadau newydd ac annibyniaeth gynyddol, ond i rai, mae diagnosis canser yn atal hyn i gyd.
Mis Ebrill yw Mis Canser yr Arddegau ac Oedolion Ifanc, felly fe wnaethom ddal i fyny gyda rhai o'r tîm ysbrydoledig sy'n cefnogi pobl ifanc â chanser yn Uned Ymddiriedolaeth Canser yr Arddegau Ysbyty Athrofaol Cymru.
Wedi'i hariannu gan Ymddiriedolaeth Canser yr Arddegau, mae'r uned wedi'i dylunio'n arbennig ar gyfer pobl ifanc 14-25 oed ac mae'n cynnig cymorth gyda phob agwedd ar eu bywyd tra'n wynebu canser. Mae'r uned yn cynnwys gwelyau dydd, ystafelloedd en-suite, ardal cleifion allanol ac ystafell archwilio, ynghyd ag ardal gymdeithasol, ystafell rhieni a chegin.
Mae'r gofod yn teimlo'n fwy priodol i oedran na ward safonol ac mae'n rhoi'r cymorth gorau i bobl ifanc gan nyrsys ymroddedig a thimau cymorth ieuenctid.
Mae Kate Morgan yn Uwch Nyrs Dros Dro ar gyfer Gwasanaeth yr Arddegau ac Oedolion Ifanc ym Mwrdd Iechyd Prifysgol Caerdydd a’r Fro. “Rwy’n mwynhau gweithio gyda’r bobl ifanc yn fawr. Mae'n grŵp oedran unigryw ac mae'n fraint ac yn bleser enfawr i fod yn rhan o'u gofal canser,” meddai Kate.
“Fy hoff ran am fy rôl yw’r cydberthnasau rwy’n eu meithrin gyda phobl ifanc a’u teuluoedd. Mae pob claf yn unigryw ac mae dod i'w hadnabod a chwarae rhan yn eu triniaeth yn rhoi boddhad mawr iddynt.
“Mae cael diagnosis o ganser ar unrhyw oedran yn hynod heriol ac ni ellir byth diystyru’r effaith emosiynol a seicolegol, ond mae hynny’n arbennig o berthnasol gyda’r grŵp oedran hwn. Mae'n gyfnod o ddatblygiad enfawr mewn amser ac mae taflu diagnosis canser yn y gymysgedd yn hynod o anodd. Rydym yn ceisio sicrhau bod pobl ifanc yn aros yn bositif ac yn llawn cymhelliant trwy eu triniaeth trwy fod yno i gleifion ar bob cam o'r ffordd."
Anna Davies yw’r Uwch Gydlynydd Cymorth Ieuenctid ar gyfer Ymddiriedolaeth Canser yr Arddegau yng Nghymru ac mae’n cynnig cymorth i bob person ifanc 14-25 oed â chanser.
Dywedodd: “Rwy’n helpu gyda ‘materion bywyd’, o ymdopi â thriniaeth i lywio cydberthnasau, dychwelyd i’r gwaith ac ailddarganfod eu hyder a’u hunan-barch.
“Mae’r grŵp oedran hwn newydd ddechrau llywio’r byd a’u bywyd, wynebu arholiadau, dechrau gyrfa neu deulu eu hunain, eisiau teithio ac archwilio’r byd. Mae canser yn tarfu ar bopeth a gall fod yn anodd i gleifion ddychmygu sut olwg fydd ar eu bywyd ar ôl triniaeth neu ddiagnosis.”
“Fy hoff beth am fy rôl yw ei fod yn wahanol bob dydd. Rwy’n cael cyfarfod â chleifion a theuluoedd newydd drwy’r amser a’r wobr fwyaf yw gweld cleifion yn gwella ac yn gallu symud ymlaen â’u bywyd. Mae’r bobl ifanc yn aros mor gadarnhaol ac yn dysgu cymaint i mi, nhw yw’r bobl fwyaf gwydn i mi eu cyfarfod erioed yn fy mywyd.”
Ychwanegodd Nokutula Mabhena, Ymarferydd Nyrsio a ymunodd yn ddiweddar ag uned Ymddiriedolaeth Canser yr Arddegau yn Ysbyty Athrofaol Cymru: “Y rhan sy’n rhoi’r boddhad mwyaf yw dod i adnabod y cleifion, cael y cyfle i feithrin perthynas â nhw a’u cefnogi cymaint ag y gallaf. Rwy'n teimlo braint fawr i gael y cyfle i weithio gyda nhw.
“Mae eu bywyd bron yn cael ei ohirio pan maen nhw’n sâl ac maen nhw’n teimlo’n ynysig iawn. Os oes unrhyw beth y gallaf ei wneud i helpu, hyd yn oed os mai dim ond rhoi gwên ar eu hwyneb a rhoi rhai geiriau o anogaeth iddynt, yna fe wnaf.”
Mae Ymddiriedolaeth Canser yr Arddegau yn darparu cymorth a chefnogaeth i’r rhai 14-25 y mae canser yn effeithio arnynt, darganfyddwch fwy trwy ymweld â’u gwefan: Cymorth a chefnogaeth | Ymddiriedolaeth Canser yr Arddegau.