Mae ffisiotherapydd o Fwrdd Iechyd Prifysgol Caerdydd a’r Fro yn dweud ei fod wedi gwireddu breuddwyd drwy gael ei ddewis i ddyfarnu yng Ngemau Olympaidd Paris yr haf yma.
Bydd Ben Breakspear, sy'n gweithio fel Ymarferydd Gweithgareddau Anabledd Iechyd, yn dyfarnu yn y twrnamaint Rygbi Saith Bob Ochr yn Stade de France rhwng 24 a 30 Gorffennaf.
Bydd y chwaraewr 26 oed yn rhan o dîm o 12 o ddyfarnwyr fydd yn gyfrifol am y gemau. Bydd y grŵp yn cyfarfod ar gyfer gwersyll hyfforddi ym Mhortiwgal cyn teithio i brifddinas Ffrainc yn ddiweddarach y mis hwn.
Dywedodd: “Wrth dyfu i fyny, roeddwn i bob amser yn breuddwydio am fod yn rhan o'r Gemau Olympaidd. Roeddwn yn ddigon ffodus i fynd i Lundain 2012 fel gwyliwr lle cefais deimlad o ba mor arbennig oedd yr awyrgylch.
“Yna daeth e-bost i ddweud fy mod i'n mynd i fod yn rhan ohono ym Mharis… dydw i ddim yn meddwl ei fod wedi suddo i mewn eto. Rwy’n meddwl fy mod yn dal i’w brosesu.”
Dywedodd Ben, o Abercynon, iddo roi cynnig ar ddyfarnu am y tro cyntaf pan oedd yn 16 oed ar ôl cael ei annog gan ei Bennaeth Addysg Gorfforol yn yr ysgol uwchradd.
“Fe wnes i roi’r gorau i chwarae ac ymrwymo’n iawn i ddyfarnu pan oeddwn i’n 18 – ac o’r adeg honno fe wnes i symud ymlaen yn gyflym iawn. Roeddwn i yn Uwch Gynghrair Cymru o fewn 15 mis,” meddai.
Ers hynny mae Ben wedi dyfarnu Cyfres Saith Bob Ochr y Byd, Gemau'r Gymanwlad, y Chwe Gwlad dan 20, Cwpan y Byd Dan 20, yn ogystal ag ychydig o gemau rhyngwladol Haen 2. Ym mis Mai y llynedd dyfarnodd am y tro cyntaf ym Mhencampwriaeth Rygbi Unedig Caeredin, ac yn dilyn hynny, yr ornest rhwng y Gweilch a'r Dreigiau.
Mae wedi bod yn ddigon ffodus i weithio ochr yn ochr â rhai o’r enwau mwyaf yn y byd dyfarnu rygbi, gan gynnwys Nigel Owens, Ben O'Keefe a Wayne Barnes.
“Mae bod mewn gwersylloedd gyda nhw, a gallu tynnu ar eu profiadau, yn amhrisiadwy, yn enwedig fel person ifanc sy’n dechrau arni,” meddai. Mae’r bobl profiadol ac aeddfed hynny yn gallu helpu i dawelu eich meddwl weithiau, a rhoi ychydig o arweiniad i chi.”
Fel Ymarferydd Gweithgareddau Anabledd Iechyd i Fwrdd Iechyd Prifysgol Caerdydd a'r Fro, gwaith Ben yw nodi ac annog pobl anabl i gymryd rhan mewn chwaraeon a chael gwared ar rai o'r rhwystrau sy'n eu hatal rhag cael mynediad iddynt.
Mae’n gweithio ochr yn ochr â Chwaraeon Anabledd Cymru a’r ddau awdurdod lleol i roi mwy o gyfleoedd i bobl wneud ymarfer corff yn amlach – a hyd yn oed symud i lefelau cystadlu mwy elît.
“Rydyn ni’n ceisio nodi pobl a allai fynd ymlaen i gynrychioli Cymru mewn gemau para, y Gemau Olympaidd Arbennig a digwyddiadau tebyg,” esboniodd. “Mae’n swydd sy’n rhoi boddhad mawr, ac mae gennym ni ddigonedd o straeon llwyddiant.
“Mae fy rheolwr llinell, Huw, wedi bod yn gefnogol iawn wrth ganiatáu i mi jyglo fy swydd, fy ngwaith dyfarnu a hefyd fy rôl fel diffoddwr tân wrth gefn, rhywbeth rydw i wedi’i wneud ers sawl blwyddyn. Mae wedi bod yn allweddol wrth ganiatáu i mi gael y cydbwysedd gorau posibl rhwng bywyd a gwaith, sy'n dileu pwysau ychwanegol bywyd ar y cae ac oddi arno.
“Mae rhwydweithiau cymorth cryf yn hanfodol mewn chwaraeon perfformiad uchel, a heb ei gefnogaeth a’i ddealltwriaeth, ni fyddai dim o hyn wedi bod yn bosibl.”
Dywedodd Ben mai ei nod yn y pen draw yw dyfarnu gêm Chwe Gwlad a chymryd rhan yng Nghwpan Rygbi'r Byd. “Gallaf farw yn ddyn hapus wedyn,” dywedodd gan chwerthin.