Gorffennaf Di-blastig: Sut mae un adran yn gwneud ei rhan dros yr amgylchedd
Mae tîm iechyd rhywiol yn gwneud ei ran dros yr amgylchedd trwy roi'r gorau i un o'i offer plastig untro a defnyddio’r offer metel cyfatebol.
Fel llawer o feysydd gofal iechyd, newidiodd yr Adran Iechyd Rhywiol (DoSH) i ddefnyddio sbecwla plastig untro ar gyfer archwiliadau’r wain sawl degawd yn ôl oherwydd gostyngiad canfyddedig yn y risg o haint a hefyd mewn cost.
Fodd bynnag, mae'n hysbys bellach bod dyfeisiau plastig fel hyn yn cynyddu allyriadau nwyon tŷ gwydr ac yn cael effaith negyddol ar yr amgylchedd. Yn yr adran, a leolir yn Ysbyty Brenhinol Caerdydd, roedd cymaint â 3,500 o sbecwla plastig yn cael eu defnyddio unwaith ac yna’n cael eu taflu bob blwyddyn.
Ym mis Gorffennaf 2022, gwnaeth Cronfa Rhaglen Genedlaethol Argyfwng yr Hinsawdd Iechyd a Gofal Cymdeithasol Llywodraeth Cymru gymeradwyo cynnig gan DoSH i brynu 100 o sbecwla metel – ac ym mis Mawrth 2023 fe’u dosbarthwyd ymhlith y trolïau archwilio a thrin.
Dywedodd Dr Rachel Drayton, Cyfarwyddwr Clinigol DoSH, fod cleifion a chydweithwyr fel ei gilydd wedi croesawu’r newid o blastig yn ôl i fetel.
“Mae cleifion a staff wedi bod yn barod iawn i dderbyn y newid. Mae'r rhan fwyaf o'r staff yn gweld bod y sbecwla metel yn hawdd neu'n haws eu defnyddio, ac mae adborth cleifion naill ai wedi bod yn gadarnhaol neu'n ddifater,” esboniodd.
“Tua phum wythnos ar ôl y cyflwyniad cychwynnol, roedden ni’n defnyddio’r sbecwla metel ar gyfer tua 30% o’n harchwiliadau. Mae'n debyg ein bod ni hyd at tua 40% yn awr, ond hoffwn ei gael yn llawer uwch na hynny. Mae angen i ni gynyddu faint o’r offer sydd ar gael a helpu staff i ddod yn fwy cyfarwydd ag ef.”
Os bydd y lefel hon o ddefnydd yn parhau, disgwylir i'r adran arbed mwy na 500kg Co2e yn y flwyddyn gyntaf. “Os allwn wneud y defnydd gorau posibl ohono, yna byddwn yn arbed hyd at ddwy dunnell fetrig o garbon y flwyddyn fel amcangyfrif,” ychwanegodd Dr Drayton.
“Mae hefyd yn debygol o fod yn symudiad cost-niwtral. Unwaith y byddwn wedi talu am gostau ymlaen llaw y sbecwla metel newydd, mae'r arbedion rydym yn eu gwneud ar y rhai plastig yn cyfateb yn fras i gost sterileiddio'r rhai metel.
“Mae yna dystiolaeth wirioneddol dda bod yna arbediad carbon sylweddol trwy sterileiddio offer y gellir eu hailddefnyddio o’i gymharu â gweithgynhyrchu eitemau yr ydych ond yn mynd i’w defnyddio unwaith a’u llosgi.”
Siaradodd Dr Drayton am y prosiect i gyd-fynd â Gorffennaf Di-blastig, mudiad byd-eang sy'n annog pobl i wneud gostyngiadau bach yn eu defnydd o blastig fel y gallwn gael strydoedd, cefnforoedd a chymunedau glanach.
I gael rhagor o wybodaeth am Orffennaf Di-blastig a sut i gymryd rhan, edrychwch yma.