Adran Rhewmatoleg, Ysbyty Athrofaol Cymru, Parc y Mynydd Bychan, Caerdydd, CF14 4XW
Mae’r Adran Rhewmatoleg wedi’i lleoli yn Ysbyty Athrofaol Cymru ac Ysbyty Llandochau sy’n cynnig gwasanaethau cleifion allanol ac achosion dydd.
Mae ein rhewmatolegwyr yn cynnal clinigau arbenigol ar gyfer cyflyrau sy'n effeithio ar y cymalau a meinweoedd cyfagos fel arthritis, meinwe gysylltiol a chlefyd awto-imiwn.
Mae’r cyflyrau sy’n cael eu trin yn cynnwys arthritis, osteoporosis, meinweoedd cysylltiol a chlefydau awto-imiwn systemig eraill.
Mae ein Hadran yn arbenigo mewn rhoi diagnosis, trin a rheoli’n barhaus ystod eang o gyflyrau sy’n effeithio ar y cymalau a’r meinweoedd cyfagos. Darperir pigiadau cymalau a meinwe meddal o fewn clinigau cyffredinol, trefnir clinigau pigiadau cymalau o dan arweiniad radiograffig gyda’r adran radioleg.
Gyda dros 200 math o arthritis ac afiechyd gwynegol, mae’r adran yn cynnig gwasanaeth diagnostig a thriniaeth gynhwysfawr, trwy apwyntiadau wyneb yn wyneb a thros y ffôn. Mae clinigau arbenigol yn cael eu cynnal ar gyfer monitro meddyginiaeth, gan gynnwys therapïau meddyginiaethau biolegol ac addasu clefydau. Mae cleifion â chyflyrau llidiol, fel arthritis gwynegol, clefydau meinwe cysylltiol a spondyloarthropathïau, yn cael eu holrhain yn y gwasanaeth.
Cynhelir triniaeth gyda chyffuriau biolegol (gwrth-TNF) yn yr uned ddydd.
Mae’r adran Rhewmatoleg yn cynnal apwyntiadau o’r Uned Ddydd Rhewmatoleg ac o’r adran cleifion allanol yn Ysbyty Athrofaol Cymru ac Ysbyty Athrofaol Llandochau.
Coridor Cleifion Allan
Ysbyty Athrofaol Cymru
Parc y Mynydd Bychan
Caerdydd
CF14 4XW
Prif Adran Cleifion Allanol
Ysbyty Athrofaol Llandochau
Ffordd Penlan
Llandochau
CF64 2XX
Am fwy o fanylion am barcio, gallwch ymweld â Thudalen Barcio BIP Caerdydd a’r Fro.
Yn gyffredinol, caiff y rhai dan 16 oed eu trin mewn gwasanaethau rhewmatoleg pediatrig, cyn dechrau trosglwyddo i ofal mewn lleoliadau rhewmatoleg oedolion.
Os hoffech wybod pryd y bydd eich apwyntiad nesaf, neu i’w aildrefnu, ffoniwch y rhif ffôn trefnu apwyntiadau: 02920 748181
PIFU (Apwyntiadau Dilynol ar Gais y Claf) neu SOS (Sylw yn ôl Symptomau)
Manylion Cyswllt: 029 21848181 neu e-bostiwch: Cav.appointments@wales.nhs.uk
Rhif ffôn trefnu apwyntiadau: 02920 748181
Christian Byard: Ysgrifennydd Dr Jones, Dr Al-Mudhaffer 02921 842627
Helen Jones: Yr Ysgrifennydd Dr Beynon, Dr Lawson a Dr Prasad. 02921 842346
Cathryn Donald: Ysgrifennydd Dr Negi, Dr Davies 02921 842626
Meddalwedd Rhewmatoleg
http://10.59.11.51:8080/cellmaWEB/index.do
Cwrdd â’r Tîm
Ysgrifennydd: Christian Byard 02921 842627
Dr Al-Mudhaffer
Rhewmatolegydd Ymgynghorol
Ysgrifennydd: Christian Byard 02921 842627
Dr Tom Lawson
Rhewmatolegydd Ymgynghorol
Ysgrifennydd: Helen Jones 02921 842346
Dr Celia Beynon
Rhewmatolegydd Ymgynghorol
Ysgrifennydd: Ysgrifennydd: Helen Jones 02921 842346
Dr Roopa Prasad
Rhewmatolegydd Ymgynghorol
Ysgrifennydd: Ysgrifennydd: Helen Jones 02921 842346
Dr Anurag Negi MBBS, FRCP
Rhewmatolegydd Ymgynghorol
Ysgrifennydd: Cathryn Donald 02921 842626
Dr Ruth Davies
Rhewmatolegydd Ymgynghorol
Ysgrifennydd: Cathryn Donald 02921 842626
Cwestiynau cyffredin:
Dolen i wefan Versus arthritis i gael llawer o wybodaeth ddefnyddiol am feddyginiaethau a chyflyrau rhewmatolegol: https://versusarthritis.org
Gwybodaeth am Frechiadau
Os yw eich system imiwnedd yn wan yn sgil meddyginiaeth, mae’n bwysig eich bod yn cael eich diogelu’n ddigonol. Argymhellir fel arfer i gael y brechiad rhag y ffliw, Covid a’r brechiad niwmococol.
Os ydych chi’n derbyn triniaeth gyda chyffuriau atal imiwnedd fel methotrexate, leflunomide, azathioprine, meddyginiaethau biolegol a steroidau dos uchel (20mg o brednisolone drwy’r geg bob dydd neu fwy am dros 14 diwrnod) dylech osgoi brechiadau ‘byw’: mae’r rhain yn cynnwys brechlyn polio drwy’r geg, BCG, MMR, brechlyn y dwymyn felen a brech goch yr Almaen (rwbela). Mae brechlyn polio anweithredol amgen ar gael, os oes angen.
Dylech hefyd osgoi cyswllt, lle bo hynny’n bosibl, gydag oedolion neu blant sydd wedi derbyn y brechlyn polio ‘byw’ drwy’r geg am 6 wythnos ar ôl y brechu: yn benodol ni ddylech newid cewynnau babanod, gan y byddant yn ysgarthu’r feirws polio byw yn eu hysgarthion am y cyfnod hwn.
Gall brechu yn erbyn y dwymyn felen fod yn ofyniad o ran mynediad i rai gwledydd, felly trafodwch hyn gyda’ch meddyg teulu cyn gwneud trefniadau teithio. Os ydych yn bwriadu teithio dramor, dylech ofyn am gyngor gan eich meddyg teulu o leiaf chwe wythnos cyn gadael gan y gallai fod angen archebu rhai brechiadau.
Gweler Brechiadau | Sgil-effeithiau, amddiffyniad a haint (versusarthritis.org) am fwy o wybodaeth
Covid: Mae rhywfaint o dystiolaeth y gallai atal cymryd meddyginiaeth Methotrexate, Abatacept a Rituximab ar ôl y brechiad wella ymateb eich corff i’r brechiad Covid.
Gellir atal Methotrexate am 2 wythnos ar ôl y brechiad Covid neu’r dos atgyfnerthu.
Gellir atal Abatacept am wythnos ar ôl y brechiad Covid.
Dylid rhoi brechiad Covid o leiaf 4 wythnos cyn Rituximab ac os ydych chi eisoes wedi cael Rituximab, mae’n well aros 4 mis ar ôl y trwythiad i gael y brechiad Covid.
Rydym yn argymell parhau â DMARDs a meddyginiaethau biolegol confensiynol eraill.
Ffliw: Os ydych chi’n cael eich trin â Rituximab, dylech geisio cael y brechiad rhag y ffliw naill ai 4 wythnos cyn y trwythiad neu 6 mis ar ôl y trwythiad. Os rhoddir y brechiad rhag y ffliw o fewn 6 mis ar ôl trwythiad Rituximab efallai na fyddwch yn cael eich amddiffyn yn llawn rhag y ffliw. Nid oes angen rhoi’r gorau i gymryd meddyginiaethau biolegol eraill a DMARDs cyn/ar ôl y brechiad rhag y ffliw.
Cyngor am fflamychiadau arthritis gwynegol (RA)
Mae gweithgarwch arthritis llidiol yn amrywio a bydd adegau pan fydd eich arthritis yn llonydd ac yn hawdd ymdopi ag ef.
Gall fflamychiad bara am oriau, dyddiau neu wythnosau. Mae rhai sbardunau fflamychiad yn cynnwys haint, fel haint ar y frest neu wrinol, neu straen corfforol neu feddyliol. Weithiau nid oes sbardun amlwg. Os oes gennych haint, mae’n well ymgynghori â’ch meddyg teulu, oherwydd efallai y bydd angen triniaeth arnoch.
Dylai cymryd eich poenladdwyr a/neu eich tabledi gwrthlidiol yn rheolaidd helpu i reoli’r boen. Peidiwch â chymryd mwy na’r dos uchaf a argymhellir.
Dylech barhau i gymryd eich meddyginiaethau arferol eraill. Os ydych yn cymryd tabledi steroid, mae’n bwysig nad ydych yn newid y dos heb ymgynghori â’ch meddyg teulu neu aelod o’r tîm Rhewmatoleg, oni bai bod hyn wedi’i gytuno ymlaen llaw.
Gellir defnyddio geliau gwrthlidiol yn lleol ar gymalau chwyddedig a llidus gan ddilyn cyfarwyddiadau’r gwneuthurwr.
Gall gwres neu oerfel ar gymalau leihau poen a llid.
Gellir rhoi’r triniaethau hyn am hyd at 15 munud. Rhowch dywel rhwng y croen a’r ffynhonnell gwres/oerfel bob amser i atal llosg neu ddifrod i’r croen.
Yn ystod fflamychiad, mae’n bwysig pwyllo. Y peth gorau yw cynllunio’ch diwrnod gan ystyried eich blinder cynyddol.
Efallai y bydd angen gorffwys am funud rhwng gweithgareddau ond mae’n well cadw’ch cymalau i symud. Bydd hyn yn helpu i atal anystwythder a chynnal cryfder eich cyhyrau.
Os nad yw eich fflamychiad wedi ymateb i’r triniaethau hyn ar ôl saith diwrnod ac mae angen cymorth pellach arnoch, dylech gysylltu â’ch meddyg teulu neu’r llinell gymorth rhewmatoleg i gael cyngor a/neu driniaeth.
Rhoi’r gorau i gymryd DMARD/meddyginiaeth fiolegol os yn sâl
DMARD: Os ydych chi’n cymryd Methotrexate neu Leflunomide, rydym yn eich cynghori i roi’r gorau i’r rhain os byddwch yn datblygu haint. Fel arfer nid oes angen i chi roi’r gorau i driniaeth arall sy’n addasu clefydau (fel hydroxychloroquine a sulfasalazine) wrth gymryd gwrthfiotigau. Os ydych ar wrthfiotigau tymor hir ar gyfer cyflwr arall, trafodwch â’ch rhewmatolegydd.
Meddyginiaethau biolegol: Ni ddylech gymryd meddyginiaethau biolegol os ydych yn sâl yn sgil haint neu’n cymryd gwrthfiotigau. Gellir eu hailgychwyn unwaith y byddwch chi’n teimlo’n dda ac wedi gorffen y gwrthfiotigau.
Os oes gennych symptomau haint, efallai y bydd angen i chi weld eich meddyg teulu. Os oes gennych symptomau haint ac yn dod am drwythiad biolegol ar yr uned ddydd, mae’n debygol y bydd angen gohirio hyn nes bod yr haint yn clirio/eich bod wedi gorffen y gwrthfiotigau.
Rhoi’r gorau i feddyginiaeth cyn llawdriniaeth
Nid oes tystiolaeth argyhoeddiadol bod parhau â’r meddyginiaethau hyn (methotrexate, leflunomide, sulphasalazine, hydroxychloroquine, ciclosporin, mycophenolate mofetil) yn effeithio ar lawdriniaeth. Gallai rhoi’r gorau i’w cymryd achosi fflamychiad yn eich cyflwr a all achosi mwy o broblemau. Felly, rydym yn argymell parhau â nhw. Fodd bynnag, os oes gan y tîm llawfeddygol bryderon penodol am achosion unigol, gallant gysylltu â ni.
Dylid rhoi’r gorau i gymryd meddyginiaethau biolegol cyn llawdriniaeth ac echdyniad deintyddol, gweler y tabl isod am ganllawiau ar feddyginiaethau biolegol unigol.
Gellir ailgychwyn meddyginiaethau biolegol tua 14 diwrnod ar ôl llawdriniaeth unwaith y bydd y tîm llawfeddygol yn hapus gyda’r clwyf, bod ardal y llawdriniaeth yn gwella’n dda ac nad oes arwyddion o haint lleol neu systemig.
|
Cyffur |
Amlder Dosio Arferol |
Sawl wythnos ar ôl y dos diwethaf y dylid trefnu llawdriniaeth? |
|
Etanercept (Benepali, Enbrel) |
Bob wythnos |
Wythnos 2 |
|
Adalimumab (Yuflyma, Amgevita, Humira) |
Bob 2 wythnos |
Wythnos 3 |
|
Certolizumab (Cimzia) |
Bob 3 wythnos |
Wythnos 3 |
|
Golimumab (Simponi) |
Bob 4 wythnos |
Wythnos 5 |
|
Infliximab |
Bob 4, 6 neu 8 wythnos |
Wythnos 5, 7 neu 9 |
|
Sarilumab (Kevzara) |
Bob 2 wythnos |
Wythnos 4 |
|
Tocilizumab IV Tocilizumab subcutaneous (Actemra) |
Bob 4 wythnos Bob wythnos |
Wythnos 5 Wythnos 3 |
|
Secukinumab (Coseyntx) |
Bob mis |
Wythnos 12 |
|
Ixekizumab (Taltz) |
Bob mis |
Wythnos 10 |
|
Ustekinumab (Stelera) |
Bob 12 wythnos |
Wythnos 13 |
|
Abatacept IV Abatacept subcutaneous (Orencia) |
Bob mis Bob wythnos |
Wythnos 5 Wythnos 2 |
|
Guselkumab (Tremfya) |
4-8 wythnos |
Wythnos 5-9 |
|
Risankizumab (Skyrizi) |
Bob mis |
Wythnos 5 |
|
Baracitinib (Oliuminat) |
Bob dydd |
Rhoi’r gorau i ddosio 2 ddiwrnod cyn llawdriniaeth |
|
Tofacitinib (Xeljanz) |
Dwywaith y dydd |
Rhoi’r gorau i ddosio 2 ddiwrnod cyn llawdriniaeth |
|
Filgotinib (Jyseleca) |
Bob dydd |
Rhoi’r gorau i ddosio 2 ddiwrnod cyn llawdriniaeth |
|
Upadacitinib (Rinvoq) |
Bob dydd |
Rhoi’r gorau i ddosio 2 ddiwrnod cyn llawdriniaeth |
|
Apremillast |
Bob dydd |
Rhoi’r gorau i ddosio 2 ddiwrnod cyn llawdriniaeth |
|
Rituximab |
Nid oes angen rhoi’r gorau i gymryd meddyginiaethau biolegol cyn endosgopi, cystosgopi, biopsi afu/arennau, biopsi nodau lymff neu biopsi tyllu. Dylid rhoi’r gorau i feddyginiaeth fiolegol hefyd cyn biopsïau sy’n arwain at feinwe gronynnog agored.
Cyfog a methotrexate
Mae teimlo’n sâl (cyfog) yn sgil-effaith gyffredin gyda methotrexate, yn enwedig pan fydd y driniaeth yn dechrau. Mae hyn fel arfer yn gwella, ond i rai pobl efallai y bydd yn parhau.
Efallai y gellir helpu’r teimlad hwn drwy wneud y canlynol:
Weithiau gellir cynyddu nifer y dyddiau rydych chi’n cymryd asid ffolig, ond dim ond ar ôl siarad â meddyg y dylid gwneud hyn.
Adweithiau ar safle’r pigiad
Mae adweithiau safle’r pigiad yn cynnwys cochni, poen, chwydd neu gosi ar safle’r pigiad. Maent fel arfer yn digwydd 1-2 ddiwrnod ar ôl y pigiad ac yn diflannu o fewn 3-5 diwrnod. Maent yn fwyaf cyffredin yn ystod misoedd cyntaf y driniaeth.
Gall rhoi clwtyn gwasgu oer ar y safle helpu. Gall tabledi neu hufenau gwrth-histamin sydd ar gael gan eich fferyllydd helpu hefyd.
Gallwch roi cynnig ar newid lle rydych chi’n rhoi’r pigiad bob tro: gallwch ei chwistrellu i flaen y glun a’r abdomen. Os oes gennych boen, cochni, neu chwydd o amgylch safle’r pigiad nad yw’n mynd i ffwrdd, neu’n gwaethygu, cysylltwch â’r llinell gymorth rhewmatoleg.
Ymholiadau dosbarthu ar gyfer meddyginiaeth fiolegol
1. Mae’r cwmni dosbarthu yn dweud bod fy mhresgripsiwn wedi dod i ben — beth ddylwn i ei wneud?
Ffoniwch y llinell gymorth rhewmatoleg ar 02920 7481891 er mwyn i ni allu gwirio a yw eich presgripsiwn rheolaidd wedi’i drefnu.
2. Nid yw fy nghyffuriau wedi cyrraedd — beth ddylwn i ei wneud?
Ffoniwch y cwmni gofal cartref yn uniongyrchol
Rwy’n mynd ar wyliau - beth ddylwn i ei wneud am fy meddyginiaeth?
Mae angen i chi fynd â’ch meddyginiaeth gyda chi, gan gynnwys unrhyw bigiadau sydd eu hangen arnoch, pan fyddwch chi’n mynd ar wyliau.
Os cewch eich presgripsiwn gan eich meddyg teulu, cysylltwch â nhw mewn da bryd i ofyn am feddyginiaeth ychwanegol ar gyfer pan fyddwch ar wyliau.
Os mai ni sy’n cyflenwi eich meddyginiaeth, cysylltwch â ni am lythyr teithio os ydych yn mynd â phigiadau gyda chi ar awyren.
Cadwch eich meddyginiaeth yn eich bag llaw os ydych chi’n hedfan.
Os ydych chi’n chwistrellu meddyginiaethau, fel rhai biolegol, eich hunain, sicrhewch fod cyfleusterau rheweiddio. Cyn i chi fynd, gwnewch yn siŵr bod gennych ddigon o gyflenwadau o’ch meddyginiaeth a biniau ‘offer miniog’ ar gyfer gwaredu chwistrellau a ddefnyddiwyd. Gofynnwch am lythyr gwyliau gan y cwmni dosbarthu neu’r tîm Rhewmatoleg i’w gael gyda chi wrth fynd â meddyginiaeth chwistrelladwy drwy’r tollau.
Beichiogi a Beichiogrwydd
Gall rhai o’r meddyginiaethau a ddefnyddir i drin cyflyrau rhewmatolegol niweidio babi heb ei eni (er enghraifft methotrexate a leflunomide). Rydym yn argymell eich bod yn rhoi gwybod i’ch rhewmatolegydd os ydych yn bwriadu beichiogi neu fod yn dad i blentyn.
Efallai y bydd angen newid eich triniaeth cyn i chi roi’r gorau i ddefnyddio dulliau atal cenhedlu.
Os ydych yn feichiog heb gynllunio hynny, a’ch bod yn/wedi rhoi’r gorau i gymryd meddyginiaeth reolaidd ar gyfer eich arthritis yn ddiweddar, gofynnwch am gyngor gan eich tîm rhewmatoleg cyn gynted â phosibl.
Gweler Beichiogrwydd, ffrwythlondeb ac arthritis | Cyffuriau, bwydo ar y fron ac atchwanegiadau (versusarthritis.org) am ragor o wybodaeth
Monitro gwaed ar gyfer meddyginiaeth
Byddwch yn cael cyngor ynglŷn â pha mor aml mae angen monitro gwaed arnoch wrth ddechrau DMARD (cyffur addasu clefydau). Mae’r tabl isod yn crynhoi’r drefn arferol ar gyfer gwahanol feddyginiaethau. Weithiau mae’r amserlen yn newid yn dibynnu ar amgylchiadau unigol.
|
Cyffur |
Monitro |
Ar ôl cynyddu dos |
|
Methotrexate
|
FBC, LFTs, U&E bob pythefnos am 4-6 wythnos yna’n fisol, yna bob 3 mis ar ôl blwyddyn.
|
FBC, LFT 2 wythnos ar ôl unrhyw gynnydd dos |
|
Sulfasalazine
|
FBC, LFT bob pythefnos am 3 mis. Wedi hynny, nid oes angen monitro arferol oni bai bod amheuaeth o wenwyndra.
|
Ailadroddwch FBC a LFTs 2 wythnos ar ôl cynyddu’r dos |
|
Mycophenolate
|
FBC yn wythnosol am 4 wythnos, yna bob 2 wythnos am 8 wythnos, yna’n fisol am flwyddyn, yna bob 3 mis.
|
|
|
Leflunomide
|
Pwysedd gwaed sylfaenol, pwysau. FBC & LFTs a phwysedd gwaed - bob 4 wythnos am 6 mis ac yna bob 2 fis.
|
|
|
Azathioprine
|
FBC bob wythnos neu bob pythefnos am y 4-8 wythnos gyntaf (neu tan bythefnos ar ôl y cynnydd dos terfynol - pa un bynnag sydd gyntaf) ac yna bob 3 mis. LFTs ar 1 mis, 2 fis, ac yna bob 3 mis.
|
LFT a FBC 2 wythnos ar ôl unrhyw gynnydd dos
|
FBC: cyfrif gwaed llawn, LFT: profion gweithrediad yr afu
Sut ydw i’n darganfod canlyniadau fy mhrofion?
Byddwn yn rhoi canlyniadau unrhyw ymchwiliadau i chi yn eich adolygiad nesaf, neu’n gynt os yw’n briodol
Lleoliad
Mae’r adran Rhewmatoleg yn cynnal apwyntiadau o’r Uned Ddydd Rhewmatoleg ac o’r adran cleifion allanol yn Ysbyty Athrofaol Cymru ac Ysbyty Athrofaol Llandochau.
Coridor Cleifion Allan
Ysbyty Athrofaol Cymru
Parc y Mynydd Bychan
Caerdydd
CF14 4XW
Prif Adran Cleifion Allanol
Ysbyty Athrofaol Llandochau
Ffordd Penlan
Llandochau
CF64 2XX
Am fwy o fanylion am barcio, gallwch ymweld â Thudalen Barcio BIP Caerdydd a’r Fro.
Dolenni Defnyddiol
Dyma rai dolenni ac adnoddau defnyddiol i bobl sy’n byw gydag arthritis a chlefydau gwynegol;
Dolenni ar gyfer Gweithiwr Gofal Iechyd Proffesiynol
Adeiladwyd gan Iechyd a Gofal Digidol Cymru
Croeso i’r Adran Rhewmatoleg
Adran Rhewmatoleg, Ysbyty Athrofaol Cymru, Parc y Mynydd Bychan, Caerdydd, CF14 4XW
Mae’r Adran Rhewmatoleg wedi’i lleoli yn Ysbyty Athrofaol Cymru ac Ysbyty Llandochau sy’n cynnig gwasanaethau cleifion allanol ac achosion dydd.
Mae ein rhewmatolegwyr yn cynnal clinigau arbenigol ar gyfer cyflyrau sy'n effeithio ar y cymalau a meinweoedd cyfagos fel arthritis, meinwe gysylltiol a chlefyd awto-imiwn.
Mae’r cyflyrau sy’n cael eu trin yn cynnwys arthritis, osteoporosis, meinweoedd cysylltiol a chlefydau awto-imiwn systemig eraill.
Mae ein Hadran yn arbenigo mewn rhoi diagnosis, trin a rheoli’n barhaus ystod eang o gyflyrau sy’n effeithio ar y cymalau a’r meinweoedd cyfagos. Darperir pigiadau cymalau a meinwe meddal o fewn clinigau cyffredinol, trefnir clinigau pigiadau cymalau o dan arweiniad radiograffig gyda’r adran radioleg.
Gyda dros 200 math o arthritis ac afiechyd gwynegol, mae’r adran yn cynnig gwasanaeth diagnostig a thriniaeth gynhwysfawr, trwy apwyntiadau wyneb yn wyneb a thros y ffôn. Mae clinigau arbenigol yn cael eu cynnal ar gyfer monitro meddyginiaeth, gan gynnwys therapïau meddyginiaethau biolegol ac addasu clefydau. Mae cleifion â chyflyrau llidiol, fel arthritis gwynegol, clefydau meinwe cysylltiol a spondyloarthropathïau, yn cael eu holrhain yn y gwasanaeth.
Cynhelir triniaeth gyda chyffuriau biolegol (gwrth-TNF) yn yr uned ddydd.
Lleoliad
Mae’r adran Rhewmatoleg yn cynnal apwyntiadau o’r Uned Ddydd Rhewmatoleg ac o’r adran cleifion allanol yn Ysbyty Athrofaol Cymru ac Ysbyty Athrofaol Llandochau.
Coridor Cleifion Allan
Ysbyty Athrofaol Cymru
Parc y Mynydd Bychan
Caerdydd
CF14 4XW
Prif Adran Cleifion Allanol
Ysbyty Athrofaol Llandochau
Ffordd Penlan
Llandochau
CF64 2XX
Am fwy o fanylion am barcio, gallwch ymweld â Thudalen Barcio BIP Caerdydd a’r Fro.
Yn gyffredinol, caiff y rhai dan 16 oed eu trin mewn gwasanaethau rhewmatoleg pediatrig, cyn dechrau trosglwyddo i ofal mewn lleoliadau rhewmatoleg oedolion.
Cyngor am apwyntiadau
Os hoffech wybod pryd y bydd eich apwyntiad nesaf, neu i’w aildrefnu, ffoniwch y rhif ffôn trefnu apwyntiadau: 02920 748181
PIFU (Apwyntiadau Dilynol ar Gais y Claf) neu SOS (Sylw yn ôl Symptomau)
Manylion Cyswllt: 029 21848181 neu e-bostiwch: Cav.appointments@wales.nhs.uk
Rhifau cyswllt defnyddiol
Rhif ffôn trefnu apwyntiadau: 02920 748181
Christian Byard: Ysgrifennydd Dr Jones, Dr Al-Mudhaffer 02921 842627
Helen Jones: Yr Ysgrifennydd Dr Beynon, Dr Lawson a Dr Prasad. 02921 842346
Cathryn Donald: Ysgrifennydd Dr Negi, Dr Davies 02921 842626
Meddalwedd Rhewmatoleg
http://10.59.11.51:8080/cellmaWEB/index.do
Cwrdd â’r Tîm
Dr Sharon Jones BM, MD, FRCP
Cyfarwyddwr Clinigol
Rhewmatolegydd Ymgynghorol
Ysgrifennydd: Christian Byard 02921 842627
Dr Al-Mudhaffer
Rhewmatolegydd Ymgynghorol
Ysgrifennydd: Christian Byard 02921 842627
Dr Tom Lawson
Rhewmatolegydd Ymgynghorol
Ysgrifennydd: Helen Jones 02921 842346
Dr Celia Beynon
Rhewmatolegydd Ymgynghorol
Ysgrifennydd: Ysgrifennydd: Helen Jones 02921 842346
Dr Roopa Prasad
Rhewmatolegydd Ymgynghorol
Ysgrifennydd: Ysgrifennydd: Helen Jones 02921 842346
Dr Anurag Negi MBBS, FRCP
Rhewmatolegydd Ymgynghorol
Ysgrifennydd: Cathryn Donald 02921 842626
Dr Ruth Davies
Rhewmatolegydd Ymgynghorol
Ysgrifennydd: Cathryn Donald 02921 842626
Cwestiynau cyffredin:
Dolen i wefan Versus arthritis i gael llawer o wybodaeth ddefnyddiol am feddyginiaethau a chyflyrau rhewmatolegol: https://versusarthritis.org
Gwybodaeth am Frechiadau
Os yw eich system imiwnedd yn wan yn sgil meddyginiaeth, mae’n bwysig eich bod yn cael eich diogelu’n ddigonol. Argymhellir fel arfer i gael y brechiad rhag y ffliw, Covid a’r brechiad niwmococol.
Os ydych chi’n derbyn triniaeth gyda chyffuriau atal imiwnedd fel methotrexate, leflunomide, azathioprine, meddyginiaethau biolegol a steroidau dos uchel (20mg o brednisolone drwy’r geg bob dydd neu fwy am dros 14 diwrnod) dylech osgoi brechiadau ‘byw’: mae’r rhain yn cynnwys brechlyn polio drwy’r geg, BCG, MMR, brechlyn y dwymyn felen a brech goch yr Almaen (rwbela). Mae brechlyn polio anweithredol amgen ar gael, os oes angen.
Dylech hefyd osgoi cyswllt, lle bo hynny’n bosibl, gydag oedolion neu blant sydd wedi derbyn y brechlyn polio ‘byw’ drwy’r geg am 6 wythnos ar ôl y brechu: yn benodol ni ddylech newid cewynnau babanod, gan y byddant yn ysgarthu’r feirws polio byw yn eu hysgarthion am y cyfnod hwn.
Gall brechu yn erbyn y dwymyn felen fod yn ofyniad o ran mynediad i rai gwledydd, felly trafodwch hyn gyda’ch meddyg teulu cyn gwneud trefniadau teithio. Os ydych yn bwriadu teithio dramor, dylech ofyn am gyngor gan eich meddyg teulu o leiaf chwe wythnos cyn gadael gan y gallai fod angen archebu rhai brechiadau.
Gweler Brechiadau | Sgil-effeithiau, amddiffyniad a haint (versusarthritis.org) am fwy o wybodaeth
Covid: Mae rhywfaint o dystiolaeth y gallai atal cymryd meddyginiaeth Methotrexate, Abatacept a Rituximab ar ôl y brechiad wella ymateb eich corff i’r brechiad Covid.
Gellir atal Methotrexate am 2 wythnos ar ôl y brechiad Covid neu’r dos atgyfnerthu.
Gellir atal Abatacept am wythnos ar ôl y brechiad Covid.
Dylid rhoi brechiad Covid o leiaf 4 wythnos cyn Rituximab ac os ydych chi eisoes wedi cael Rituximab, mae’n well aros 4 mis ar ôl y trwythiad i gael y brechiad Covid.
Rydym yn argymell parhau â DMARDs a meddyginiaethau biolegol confensiynol eraill.
Ffliw: Os ydych chi’n cael eich trin â Rituximab, dylech geisio cael y brechiad rhag y ffliw naill ai 4 wythnos cyn y trwythiad neu 6 mis ar ôl y trwythiad. Os rhoddir y brechiad rhag y ffliw o fewn 6 mis ar ôl trwythiad Rituximab efallai na fyddwch yn cael eich amddiffyn yn llawn rhag y ffliw. Nid oes angen rhoi’r gorau i gymryd meddyginiaethau biolegol eraill a DMARDs cyn/ar ôl y brechiad rhag y ffliw.
Cyngor am fflamychiadau arthritis gwynegol (RA)
Mae gweithgarwch arthritis llidiol yn amrywio a bydd adegau pan fydd eich arthritis yn llonydd ac yn hawdd ymdopi ag ef.
Gall fflamychiad bara am oriau, dyddiau neu wythnosau. Mae rhai sbardunau fflamychiad yn cynnwys haint, fel haint ar y frest neu wrinol, neu straen corfforol neu feddyliol. Weithiau nid oes sbardun amlwg. Os oes gennych haint, mae’n well ymgynghori â’ch meddyg teulu, oherwydd efallai y bydd angen triniaeth arnoch.
Dylai cymryd eich poenladdwyr a/neu eich tabledi gwrthlidiol yn rheolaidd helpu i reoli’r boen. Peidiwch â chymryd mwy na’r dos uchaf a argymhellir.
Dylech barhau i gymryd eich meddyginiaethau arferol eraill. Os ydych yn cymryd tabledi steroid, mae’n bwysig nad ydych yn newid y dos heb ymgynghori â’ch meddyg teulu neu aelod o’r tîm Rhewmatoleg, oni bai bod hyn wedi’i gytuno ymlaen llaw.
Gellir defnyddio geliau gwrthlidiol yn lleol ar gymalau chwyddedig a llidus gan ddilyn cyfarwyddiadau’r gwneuthurwr.
Gall gwres neu oerfel ar gymalau leihau poen a llid.
Gellir rhoi’r triniaethau hyn am hyd at 15 munud. Rhowch dywel rhwng y croen a’r ffynhonnell gwres/oerfel bob amser i atal llosg neu ddifrod i’r croen.
Yn ystod fflamychiad, mae’n bwysig pwyllo. Y peth gorau yw cynllunio’ch diwrnod gan ystyried eich blinder cynyddol.
Efallai y bydd angen gorffwys am funud rhwng gweithgareddau ond mae’n well cadw’ch cymalau i symud. Bydd hyn yn helpu i atal anystwythder a chynnal cryfder eich cyhyrau.
Os nad yw eich fflamychiad wedi ymateb i’r triniaethau hyn ar ôl saith diwrnod ac mae angen cymorth pellach arnoch, dylech gysylltu â’ch meddyg teulu neu’r llinell gymorth rhewmatoleg i gael cyngor a/neu driniaeth.
Rhoi’r gorau i gymryd DMARD/meddyginiaeth fiolegol os yn sâl
DMARD: Os ydych chi’n cymryd Methotrexate neu Leflunomide, rydym yn eich cynghori i roi’r gorau i’r rhain os byddwch yn datblygu haint. Fel arfer nid oes angen i chi roi’r gorau i driniaeth arall sy’n addasu clefydau (fel hydroxychloroquine a sulfasalazine) wrth gymryd gwrthfiotigau. Os ydych ar wrthfiotigau tymor hir ar gyfer cyflwr arall, trafodwch â’ch rhewmatolegydd.
Meddyginiaethau biolegol: Ni ddylech gymryd meddyginiaethau biolegol os ydych yn sâl yn sgil haint neu’n cymryd gwrthfiotigau. Gellir eu hailgychwyn unwaith y byddwch chi’n teimlo’n dda ac wedi gorffen y gwrthfiotigau.
Os oes gennych symptomau haint, efallai y bydd angen i chi weld eich meddyg teulu. Os oes gennych symptomau haint ac yn dod am drwythiad biolegol ar yr uned ddydd, mae’n debygol y bydd angen gohirio hyn nes bod yr haint yn clirio/eich bod wedi gorffen y gwrthfiotigau.
Rhoi’r gorau i feddyginiaeth cyn llawdriniaeth
Nid oes tystiolaeth argyhoeddiadol bod parhau â’r meddyginiaethau hyn (methotrexate, leflunomide, sulphasalazine, hydroxychloroquine, ciclosporin, mycophenolate mofetil) yn effeithio ar lawdriniaeth. Gallai rhoi’r gorau i’w cymryd achosi fflamychiad yn eich cyflwr a all achosi mwy o broblemau. Felly, rydym yn argymell parhau â nhw. Fodd bynnag, os oes gan y tîm llawfeddygol bryderon penodol am achosion unigol, gallant gysylltu â ni.
Dylid rhoi’r gorau i gymryd meddyginiaethau biolegol cyn llawdriniaeth ac echdyniad deintyddol, gweler y tabl isod am ganllawiau ar feddyginiaethau biolegol unigol.
Gellir ailgychwyn meddyginiaethau biolegol tua 14 diwrnod ar ôl llawdriniaeth unwaith y bydd y tîm llawfeddygol yn hapus gyda’r clwyf, bod ardal y llawdriniaeth yn gwella’n dda ac nad oes arwyddion o haint lleol neu systemig.
|
Cyffur |
Amlder Dosio Arferol |
Sawl wythnos ar ôl y dos diwethaf y dylid trefnu llawdriniaeth? |
|
Etanercept (Benepali, Enbrel) |
Bob wythnos |
Wythnos 2 |
|
Adalimumab (Yuflyma, Amgevita, Humira) |
Bob 2 wythnos |
Wythnos 3 |
|
Certolizumab (Cimzia) |
Bob 3 wythnos |
Wythnos 3 |
|
Golimumab (Simponi) |
Bob 4 wythnos |
Wythnos 5 |
|
Infliximab |
Bob 4, 6 neu 8 wythnos |
Wythnos 5, 7 neu 9 |
|
Sarilumab (Kevzara) |
Bob 2 wythnos |
Wythnos 4 |
|
Tocilizumab IV Tocilizumab subcutaneous (Actemra) |
Bob 4 wythnos Bob wythnos |
Wythnos 5 Wythnos 3 |
|
Secukinumab (Coseyntx) |
Bob mis |
Wythnos 12 |
|
Ixekizumab (Taltz) |
Bob mis |
Wythnos 10 |
|
Ustekinumab (Stelera) |
Bob 12 wythnos |
Wythnos 13 |
|
Abatacept IV Abatacept subcutaneous (Orencia) |
Bob mis Bob wythnos |
Wythnos 5 Wythnos 2 |
|
Guselkumab (Tremfya) |
4-8 wythnos |
Wythnos 5-9 |
|
Risankizumab (Skyrizi) |
Bob mis |
Wythnos 5 |
|
Baracitinib (Oliuminat) |
Bob dydd |
Rhoi’r gorau i ddosio 2 ddiwrnod cyn llawdriniaeth |
|
Tofacitinib (Xeljanz) |
Dwywaith y dydd |
Rhoi’r gorau i ddosio 2 ddiwrnod cyn llawdriniaeth |
|
Filgotinib (Jyseleca) |
Bob dydd |
Rhoi’r gorau i ddosio 2 ddiwrnod cyn llawdriniaeth |
|
Upadacitinib (Rinvoq) |
Bob dydd |
Rhoi’r gorau i ddosio 2 ddiwrnod cyn llawdriniaeth |
|
Apremillast |
Bob dydd |
Rhoi’r gorau i ddosio 2 ddiwrnod cyn llawdriniaeth |
|
Rituximab |
Nid oes angen rhoi’r gorau i gymryd meddyginiaethau biolegol cyn endosgopi, cystosgopi, biopsi afu/arennau, biopsi nodau lymff neu biopsi tyllu. Dylid rhoi’r gorau i feddyginiaeth fiolegol hefyd cyn biopsïau sy’n arwain at feinwe gronynnog agored.
Cyfog a methotrexate
Mae teimlo’n sâl (cyfog) yn sgil-effaith gyffredin gyda methotrexate, yn enwedig pan fydd y driniaeth yn dechrau. Mae hyn fel arfer yn gwella, ond i rai pobl efallai y bydd yn parhau.
Efallai y gellir helpu’r teimlad hwn drwy wneud y canlynol:
Weithiau gellir cynyddu nifer y dyddiau rydych chi’n cymryd asid ffolig, ond dim ond ar ôl siarad â meddyg y dylid gwneud hyn.
Adweithiau ar safle’r pigiad
Mae adweithiau safle’r pigiad yn cynnwys cochni, poen, chwydd neu gosi ar safle’r pigiad. Maent fel arfer yn digwydd 1-2 ddiwrnod ar ôl y pigiad ac yn diflannu o fewn 3-5 diwrnod. Maent yn fwyaf cyffredin yn ystod misoedd cyntaf y driniaeth.
Gall rhoi clwtyn gwasgu oer ar y safle helpu. Gall tabledi neu hufenau gwrth-histamin sydd ar gael gan eich fferyllydd helpu hefyd.
Gallwch roi cynnig ar newid lle rydych chi’n rhoi’r pigiad bob tro: gallwch ei chwistrellu i flaen y glun a’r abdomen. Os oes gennych boen, cochni, neu chwydd o amgylch safle’r pigiad nad yw’n mynd i ffwrdd, neu’n gwaethygu, cysylltwch â’r llinell gymorth rhewmatoleg.
Ymholiadau dosbarthu ar gyfer meddyginiaeth fiolegol
1. Mae’r cwmni dosbarthu yn dweud bod fy mhresgripsiwn wedi dod i ben — beth ddylwn i ei wneud?
Ffoniwch y llinell gymorth rhewmatoleg ar 02920 7481891 er mwyn i ni allu gwirio a yw eich presgripsiwn rheolaidd wedi’i drefnu.
2. Nid yw fy nghyffuriau wedi cyrraedd — beth ddylwn i ei wneud?
Ffoniwch y cwmni gofal cartref yn uniongyrchol
Rwy’n mynd ar wyliau - beth ddylwn i ei wneud am fy meddyginiaeth?
Mae angen i chi fynd â’ch meddyginiaeth gyda chi, gan gynnwys unrhyw bigiadau sydd eu hangen arnoch, pan fyddwch chi’n mynd ar wyliau.
Os cewch eich presgripsiwn gan eich meddyg teulu, cysylltwch â nhw mewn da bryd i ofyn am feddyginiaeth ychwanegol ar gyfer pan fyddwch ar wyliau.
Os mai ni sy’n cyflenwi eich meddyginiaeth, cysylltwch â ni am lythyr teithio os ydych yn mynd â phigiadau gyda chi ar awyren.
Cadwch eich meddyginiaeth yn eich bag llaw os ydych chi’n hedfan.
Os ydych chi’n chwistrellu meddyginiaethau, fel rhai biolegol, eich hunain, sicrhewch fod cyfleusterau rheweiddio. Cyn i chi fynd, gwnewch yn siŵr bod gennych ddigon o gyflenwadau o’ch meddyginiaeth a biniau ‘offer miniog’ ar gyfer gwaredu chwistrellau a ddefnyddiwyd. Gofynnwch am lythyr gwyliau gan y cwmni dosbarthu neu’r tîm Rhewmatoleg i’w gael gyda chi wrth fynd â meddyginiaeth chwistrelladwy drwy’r tollau.
Beichiogi a Beichiogrwydd
Gall rhai o’r meddyginiaethau a ddefnyddir i drin cyflyrau rhewmatolegol niweidio babi heb ei eni (er enghraifft methotrexate a leflunomide). Rydym yn argymell eich bod yn rhoi gwybod i’ch rhewmatolegydd os ydych yn bwriadu beichiogi neu fod yn dad i blentyn.
Efallai y bydd angen newid eich triniaeth cyn i chi roi’r gorau i ddefnyddio dulliau atal cenhedlu.
Os ydych yn feichiog heb gynllunio hynny, a’ch bod yn/wedi rhoi’r gorau i gymryd meddyginiaeth reolaidd ar gyfer eich arthritis yn ddiweddar, gofynnwch am gyngor gan eich tîm rhewmatoleg cyn gynted â phosibl.
Gweler Beichiogrwydd, ffrwythlondeb ac arthritis | Cyffuriau, bwydo ar y fron ac atchwanegiadau (versusarthritis.org) am ragor o wybodaeth
Monitro gwaed ar gyfer meddyginiaeth
Byddwch yn cael cyngor ynglŷn â pha mor aml mae angen monitro gwaed arnoch wrth ddechrau DMARD (cyffur addasu clefydau). Mae’r tabl isod yn crynhoi’r drefn arferol ar gyfer gwahanol feddyginiaethau. Weithiau mae’r amserlen yn newid yn dibynnu ar amgylchiadau unigol.
|
Cyffur |
Monitro |
Ar ôl cynyddu dos |
|
Methotrexate
|
FBC, LFTs, U&E bob pythefnos am 4-6 wythnos yna’n fisol, yna bob 3 mis ar ôl blwyddyn.
|
FBC, LFT 2 wythnos ar ôl unrhyw gynnydd dos |
|
Sulfasalazine
|
FBC, LFT bob pythefnos am 3 mis. Wedi hynny, nid oes angen monitro arferol oni bai bod amheuaeth o wenwyndra.
|
Ailadroddwch FBC a LFTs 2 wythnos ar ôl cynyddu’r dos |
|
Mycophenolate
|
FBC yn wythnosol am 4 wythnos, yna bob 2 wythnos am 8 wythnos, yna’n fisol am flwyddyn, yna bob 3 mis.
|
|
|
Leflunomide
|
Pwysedd gwaed sylfaenol, pwysau. FBC & LFTs a phwysedd gwaed - bob 4 wythnos am 6 mis ac yna bob 2 fis.
|
|
|
Azathioprine
|
FBC bob wythnos neu bob pythefnos am y 4-8 wythnos gyntaf (neu tan bythefnos ar ôl y cynnydd dos terfynol - pa un bynnag sydd gyntaf) ac yna bob 3 mis. LFTs ar 1 mis, 2 fis, ac yna bob 3 mis.
|
LFT a FBC 2 wythnos ar ôl unrhyw gynnydd dos
|
FBC: cyfrif gwaed llawn, LFT: profion gweithrediad yr afu
Sut ydw i’n darganfod canlyniadau fy mhrofion?
Byddwn yn rhoi canlyniadau unrhyw ymchwiliadau i chi yn eich adolygiad nesaf, neu’n gynt os yw’n briodol
Lleoliad
Mae’r adran Rhewmatoleg yn cynnal apwyntiadau o’r Uned Ddydd Rhewmatoleg ac o’r adran cleifion allanol yn Ysbyty Athrofaol Cymru ac Ysbyty Athrofaol Llandochau.
Coridor Cleifion Allan
Ysbyty Athrofaol Cymru
Parc y Mynydd Bychan
Caerdydd
CF14 4XW
Prif Adran Cleifion Allanol
Ysbyty Athrofaol Llandochau
Ffordd Penlan
Llandochau
CF64 2XX
Am fwy o fanylion am barcio, gallwch ymweld â Thudalen Barcio BIP Caerdydd a’r Fro.
Dolenni Defnyddiol
Dyma rai dolenni ac adnoddau defnyddiol i bobl sy’n byw gydag arthritis a chlefydau gwynegol;
Dolenni ar gyfer Gweithiwr Gofal Iechyd Proffesiynol
Adeiladwyd gan Iechyd a Gofal Digidol Cymru